Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

Dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kotli działający w imieniu Wójta Gminy Kotla na podstawie art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 07 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023r., poz.1429) informuje, że z dniem 01 stycznia 2024r. wejdzie
w życie wyżej wymieniona ustawa, która wprowadza znaczące zmiany w zasadach dotyczących uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna.

Zgodnie z ustawą z dnia 07 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023r., poz.1429) zwanej dalej „u.ś.w.” od 01 stycznia 2024 roku zmianie ulegnie dotychczasowy system świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów w szczególności poprzez:

• wprowadzenie do systemu prawnego nowego świadczenia – świadczenia wspierającego kierowanego bezpośrednio do osób z niepełnosprawnością w wieku od ukończenia 18 roku życia,

• zmiany w warunkach przyznawania funkcjonującego obecnie świadczenia pielęgnacyjnego,

• likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Podkreślić przy tym należy, że istotną zmianą po wejściu w życie u.ś.w., tj. od dnia 01 stycznia 2024 roku będzie możliwość wyboru przez osoby uprawnione do świadczeń opiekuńczych lub zasiłku dla opiekuna albo pozostania na dotychczasowym świadczeniu opiekuńczym (na zasadach i warunkach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 roku), albo w przypadku gdy osoba wymagająca opieki ma ukończony 18. rok życia rezygnacji z pobieranego świadczenia opiekuńczego na rzecz ubiegania się o przyznanie nowego świadczenia wspierającego przez pełnoletnią osobę niepełnosprawną.

Ponadto kolejną istotną zmianą od 01 stycznia 2024 roku jest to, że świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie przysługiwać wyłącznie dla osób sprawujących opiekę nad osobą
w wieku do ukończenia 18. roku życia, jak również przy tym nie będzie warunku rezygnacji lub niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez opiekunów i analogicznie
w przypadku rolników, małżonków rolników i domowników nie będzie warunku zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym w celu otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego. Zatem osoby uprawnione do świadczenia pielęgnacyjnego, chcąc otrzymać przedmiotowe świadczenie na nowych zasadach od 01 stycznia 2024 roku muszą zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów.

ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE

Świadczenie wspierające skierowane jest bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością. Przysługiwać będzie osobie, która ukończyła 18 lat i zamieszkuje na terenie Polski, bez względu
na osiągany przez tę osobę dochód i która posiada wydaną przez wojewódzki zespół ds. orzekania
o niepełnosprawności decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia. Wnioski o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia będzie można składać do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania
o Niepełnosprawności od 1 stycznia 2024 roku. Z kolei postępowanie w sprawie ustalenia prawa
i wypłaty świadczenia wspierającego będzie prowadził Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
a wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, będzie można złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stanie się ostateczna.

W pierwszym roku obowiązywania u.ś.w., czyli od 01 stycznia 2024 roku świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z najwyższym ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 87 do 100pkt. Następnie od 01 stycznia 2025 roku świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób
z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt. Natomiast
od 01 stycznia 2026 roku świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób
z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77pkt. Wyjątkiem od powyższego jest art. 64 u.ś.w., zgodnie z którym osoba wymagająca opieki:

• na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna,

• na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o  świadczeniach rodzinnych zwanej dalej „ustawą ś.r.”,
  w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym

-może otrzymać świadczenie wspierające od 1 stycznia 2024 roku, także w przypadku, gdy
w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 89 punktów w skali potrzeby wsparcia, o ile spełnia warunki uprawniające do tego świadczenia.

Kwota świadczenia będzie zróżnicowana i uzależniona od ustalonego poziomu potrzeby wsparcia czyli uzyskania odpowiedniej liczby punktów. Przysługiwać będzie od 40% do 220% renty socjalnej. Obecnie renta socjalna wynosi 1 588,44 zł brutto.

PAKIET OSŁONOWY

Dla opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy po 01 stycznia 2024 roku zdecydują zaprzestać pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna w związku z wyborem przez osobę z niepełnosprawnością świadczenia wspierającego u.ś.w. wprowadziła szereg regulacji o charakterze osłonowym, które obejmują:

• opłacanie z budżetu państwa składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne za opiekuna, który nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie z niepełnosprawnością uprawnionej do świadczenia wspierającego, wspólnie z nią zamieszkującą i gospodarującą (wyżej wymienionymi ubezpieczeniami będą mogli być objęci również opiekunowie osób z niepełnosprawnościami otrzymujących świadczenie wspierające, którzy wcześniej nie pobierali żadnych powyższych świadczeń opiekuńczych);

• możliwość uzyskania przez opiekuna zasiłku dla bezrobotnych oraz świadczenia przedemerytalnego.

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE NA NOWYCH ZASADACH OD 01 STYCZNIA 2024 ROKU

Świadczenie pielęgnacyjne od 01 stycznia 2024 roku będzie przysługiwać wyłącznie osobom sprawującym opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia. Świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać: 1) matce albo ojcu, 2) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz
z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, 3) opiekunowi faktycznemu dziecka, 4) rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego - jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Ponadto nowe regulacje w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego przewidują, że w przypadku, gdy opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia, legitymującą się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, podwyższa się po 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka, jednak dotyczy to opiekunów wymienionych w pkt 1-3 oraz osób będących rodziną zastępczą oraz osób prowadzących rodzinny dom dziecka.

Wraz ze zmianą przepisu dotyczącego świadczenia pielęgnacyjnego ustawodawca uchylił szereg dotychczasowych warunków i przesłanek, które należało spełnić, aby otrzymać przedmiotowe świadczenie i do których należą:

• uchylenie warunku rezygnacji albo niepodejmowania zatrudnienia lun innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą z niepełnosprawnością, warunku zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, a także warunku powstania niepełnosprawności nie później niż do ukończenia 18 roku życia, albo w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia;

• uchylenie negatywnej przesłanki uniemożliwiającej przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do własnej emerytury, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia;

• uchylenie art. 17 ust. 1a ustawy ś.r., tj. przepisu, który wskazywał kolejność osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego;

• uchylenie art. 27 ust. 5 ustawy ś.r. ograniczający zbiegi w tym przepisie świadczeń rodzinnych (m.in. zbieg uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego na jedno dziecko,
  a świadczenia rodzicielskiego na drugie dziecko).

Opisane wyżej nowe warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, które obowiązywać będą od 01 stycznia 2024 roku nie dotyczą osób, które na zasadzie zachowania praw nabytych, będą pobierać świadczenie pielęgnacyjne na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 63 u.ś.w.).

Ponadto nowym przepisem, który zacznie również obowiązywać od 01 stycznia 2024 roku jest art. 17 ust. 4a ustawy ś.r., zgodnie z którym, w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba sprawująca opiekę zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki. Analogiczna regulacja obowiązująca od 01 stycznia 2024 roku dotyczyć będzie również osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie przepisów dotychczasowych oraz osób pobierających zasiłek dla opiekuna (art. 63 ust. 12 u.ś.w.).

Od 01 stycznia 2024 r. osoby, które dotychczas nie pobierały świadczeń opiekuńczych, nie będą mogły ubiegać się już o świadczenia pielęgnacyjne na niepełnosprawne osoby dorosłe.

SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY - UCHYLONY

Z dniem 1 stycznia 2024 roku zostają uchylone przepisy dotyczące specjalnego zasiłku opiekuńczego. Oznacza to, że od tej daty ten zasiłek nie będzie już przyznawany. Jednak osoby, które na dzień 31 grudnia 2023 roku są uprawnione do pobierania tego świadczenia, o ile są nadal zainteresowane, mogą nadal pobierać świadczenie na dotychczasowych zasadach.

Kontynuowanie wypłaty nie wymaga składania żadnego dodatkowego oświadczenia. W przypadku jednak, gdy zakończy się termin określony w decyzji, warunkiem kontynuowania przedmiotowego świadczenia jest złożenie wniosku o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności i złożenie wniosku o świadczenie w ściśle określonym terminie, tj. w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

W ustawie o świadczeniu wspierającym wprowadzono przepisy przejściowe mające zapewnić ochronę praw nabytych przez opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy nabyli bądź nabędą do dnia 31 grudnia 2023 roku prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na podstawie przepisów dotychczasowych.

Osoby, które posiadają prawo lub nabędą jeszcze prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku dla opiekuna lub specjalnego zasiłku opiekuńczego do dnia 31 grudnia 2023 roku będą mogły pobierać te świadczenia na dotychczasowych zasadach.

Opiekunowie, zachowają prawo do świadczeń na zasadach obowiązujących także w sytuacji kiedy wygaśnie ważność dotychczasowych orzeczeń osób nad którymi sprawują opieką pod warunkiem, że:

• wniosek o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia oraz

• wniosek o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego zostanie złożony w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności.

W przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego dodatkowym warunkiem kontynuacji wypłaty
na dotychczasowych zasadach jest złożenie wniosku o to świadczenie na kolejny okres zasiłkowy
w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy.

Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy przyznane na zasadach dotychczasowych oraz zasiłek dla opiekuna, nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

W sytuacji, gdy osoba z niepełnosprawnościami złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego konieczne będzie:

• zawieszenie postępowania o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna.

• zawieszenie wypłaty przyznanego już świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna.

W przypadku gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówi przyznania świadczenia wspierającego lub pozostawi wniosek bez rozpatrzenia – świadczenia zostaną wyrównane od momentu ich wstrzymania oczywiście, jeżeli opiekun nadal spełnia warunki określone
w przepisach.

Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna, wypłacony opiekunowi za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające, będzie świadczeniem nienależnie pobranym. Do jego zwrotu wraz z odsetkami będzie zobowiązany opiekun.

Osoba z niepełnosprawnością, składając w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek
o świadczenie wspierające będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce mieć przyznane świadczenie wspierające, dzięki czemu może nie dopuścić do sytuacji otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres, za który jej opiekun otrzymał w gminie świadczenie opiekuńcze.

Powyższa informacja nie stanowi źródła prawa i nie może być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.